Melkert wéér spil in Haagse machtsstrijd

Hij zou orde houden, maar in plaats daarvan creëerde Ad Melkert een nieuw conflict met FCDH’s Chinese eigenaren.

Ad Melkert had vroeger een seizoenskaart bij Feyenoord. „Maar FCDH is óók een mooie club”, zegt de oud-politicus begin 2018 bij zijn presentatie als president-commissaris bij de Haagse eredivisieclub. Hij vindt het als „fervent voetballiefhebber” „een enorme eer” de functie te krijgen.

Melkert (63), die werd aangetrokken via een headhunter, moet voornamelijk waken over een goede relatie met de familie Wang, de Chinese grootaandeelhouder die vanuit Beijing invloed op FC Den Haag uitoefent. In het verleden leverde die constructie rechtszaken en financiële sores op, nu zijn beide partijen weer on speaking terms. „Er is nog veel meer mogelijk”, weet Melkert.

Anders dan de meeste toezichthouders in het betaalde voetbal vervult Melkert zijn functie niet uit clubliefde. Hij krijgt jaarlijks circa 30.000 euro, exclusief declaraties voor extra uren. FCDH zit al jaren krap bij kas, maar Melkert is dan ook een grote naam. Hij leidde de PvdA, was bewindvoerder bij de Wereldbank, diende als VN-gezant in Irak. Daarnaast heeft hij sportverslagen voor De Goudsche Courant geschreven. Als hij niet was uitgeloot voor de School voor Journalistiek, was hij nu misschien wel sportjournalist geweest.

Met al die ervaring heeft hij een sterk diplomatiek instinct ontwikkeld. Melkert is gewend boven strijdende partijen te staan, net als vroeger toen hij amateurscheidsrechter was.

Toch wekt zijn benoeming bij FCDH hier en daar verbazing. Melkert is een deftige bestuurder en FCDH een ontvlambare subtopper waar de emoties snel kunnen oplopen. Dat veel Haagse supporters voor Pim Fortuyn waren, spreekt niet voor hem. „Ik hoop wel dat hij intussen heeft leren verliezen”, reageert Johan Derksen bij Voetbal Inside. Dat je bij een voetbalclub tegen je verlies moet kunnen, staat volgens de voetbalanalist wel vast.

Altijd zal Melkert herinnerd worden als de man die Fortuyn met zichtbare tegenzin feliciteerde na diens verkiezingssucces in Rotterdam, in 2002. Na Fortuyns dood verloor de PvdA 22 zetels bij de landelijke verkiezingen. Melkert trad af en verliet de politiek.

Maar nu is hij terug in Den Haag, waar hij zijn rol als voetbalbestuurder omarmt. Melkert zit zowel bij uit- als thuiswedstrijden op de beste plekken en begeeft zich middenin een wereld die hem als kind al fascineerde. Zijn gebrek aan voetbalkennis lijkt geen belemmering te vormen. Hoe minder wortels in de voetbalcultuur, hoe beter je de relatie tussen FCDH en het Chinese United Vansen Sports International (UVS) kunt waarborgen, vindt hij.

In werkelijkheid heeft Melkert deze zomer het omgekeerde bereikt, blijkt uit gesprekken met zes betrokkenen en interne e-mails en documenten; het botst weer tussen FCDH en de Chinezen. Aanleiding is de benoeming van FCDH’s nieuwe algemeen directeur, die al tweeënhalve maand op zich laat wachten. Melkert leidt de procedure als voorzitter van de raad van commissarissen en is daarbij recht tegenover United Vansen komen te staan. De grootaandeelhouder heeft zijn zinnen gezet op een kandidaat die de oud-politicus niet ziet zitten. Door Melkerts toedoen, zou Wang later e-mailen, is de situatie „gecompliceerder” geworden en de „controverse” rondom de benoeming vergroot.

In plaats van orde heeft Melkert de een conflict gecreëerd dat inmiddels de hele club in zijn greep houdt. Weer is hij spil in een Haagse machtsstrijd.

Wederzijds wantrouwen

De relatie tussen FCDH en de Chinese aandeelhouders was lange tijd slecht. Melkert streeft naar zoveel mogelijk harmonie: hij nodigt hun voorman Wang Hui uit bij de vergaderingen van de raad van commissarissen, het orgaan dat toezicht houdt op de bedrijfsvoering van de club. Daartoe is hij niet verplicht, maar het is een goede manier om goodwill te kweken.

Sinds de Chinezen de club overnamen in 2014, voor circa negen miljoen euro, volgde een reeks incidenten die het wederzijds vertrouwen ernstig heeft geschaad. Zo werd Wang Hui op een persconferentie uitgemaakt voor wanbetaler door een voormalig FCDH-directeur. Huurden de Chinezen auto’s in Nederland, dan moest de Haagse club opdraaien voor verkeersboetes. Toen UVS beloofd geld niet overmaakte, kwam FCDH in financiële problemen omdat dit geld al was besteed aan nieuwe stoeltjes en televisieschermen in het stadion.

Dieptepunt waren de twee rechtszaken die FCDH tegen UVS aanspande wegens wanbeleid. De club won beide zaken, waarna de eigenaren (tijdelijk) hun aandelen kwijtraakten aan de Ondernemingskamer.

De Chinezen vonden dat FCDH hun geld verkwistte. Sterker: zij vinden dat bestuurlijke problemen binnen FCDH hen al vijf jaar belet hun werk te doen, blijkt uit interne correspondentie. Algemeen directeur Mattijs Manders, die de rechtszaken had aangespannen, hield de Chinezen op afstand. Hij wilde best mee-filosoferen over reclameborden in het Mandarijn, maar dacht meestal drie keer na voordat hij instemde met hun wilde ideeën, die zelden gerealiseerd werden. Toen FCDH eindelijk een Chinese spits in huis had gehaald, lukte het de aandeelhouders niet om zijn shirts in China op de markt te brengen.

Bij FCDH vonden ze het tekenend, die ambitieuze plannen die nergens toe leiden. Net zoals het plan van Wangs zoon Terry om samen te werken met de Engelse kampioen Manchester City, één van de grootste clubs ter wereld. Ze lieten hem begaan, maar wisten dat het niks zou worden. Diezelfde Terry liep eens in paniek door het stadion, omdat een jurkje voor zijn vriendin niet op tijd voor zijn terugvlucht leek te zijn bezorgd. Bij FCDH maakten ze er grappen over.

De laatste twee jaar leren beide partijen opnieuw met elkaar leven. Totdat directeur Manders in mei 2019 vertrekt, en zich een nieuw conflict aandient.

Het is Melkert die het voortouw neemt bij de zoektocht naar een nieuwe directeur. De rvc-voorzitter schakelt daarvoor De Vroedt & Thierry in, een gerenommeerd headhunterskantoor in Amsterdam dat onder meer beursgenoteerde vennootschappen van topmensen voorziet en opereert in een segment waarin fees van 25.000 euro niet ongebruikelijk zijn. FCDH maakt verlies, maar degelijk besturen heeft nou eenmaal een prijs, weet Melkert.

Wang Hui gaat ermee akkoord. Al zal hij later naar Melkert mailen dat diens adviezen averechts hebben uitgepakt.

Melkert twijfelt

In de tweede helft van juni verstrekt headhunter Ralf Knegtmans zijn opdrachtgevers een longlist met elf kandidaten. Er zit een oud-eredivisiedirecteur bij, een voormalig ceo van uitgeverij Reed Business en een bestuurder van de Staatsloterij. Melkert wil zich vooral op de eerste zes namen richten, maar het oog van de Chinezen valt op kandidaat acht: Mo Hamdi. De 35-jarige Hagenaar is een typische salesman. Hij had eerder een commerciële rol bij FCDH, was voor een internationaal sportmarketingbedrijf actief rond het EK van 2016 en had tot voor kort een directiefunctie bij topclub Al Jazira in Abu Dhabi. Hij heeft internationale focus en een commerciële inborst, vinden de Chinezen. Precies wat ze zoeken.

Hamdi is een van de vier kandidaten die wordt uitgenodigd voor een gesprek, op 26 juni, met Melkert, Wang en diens zoon Terry, die beter Engels spreekt dan zijn vader. Hamdi is de enige die een presentatie houdt. Hij oppert dat FCDH de brug kan vormen voor multinationals die zaken willen doen in China, en wil actief bedrijven benaderen, tot ver buiten Den Haag. Nu zijn de Chinezen nóg enthousiaster. Maar Melkert niet. Hij vindt Hamdi te licht. Hoe vlot hij ook kan praten, ervaring met ordehandhaving (belangrijk in de eredivisie) of de financiële huishouding van een club, heeft de kandidaat niet.

Vanaf dit moment komen Melkert en de Chinezen niet meer op één lijn. UVS wil doorpakken met Hamdi, Melkert wil de zoektocht voortzetten.

Wat meespeelt is dat de Chinezen haast hebben. Op 4 augustus 2019 begint de eredivisie en met alle ontwikkelingen op de zomerse transfermarkt is FCDH gebaat bij leiderschap. Het is de drukste periode van het voetbalseizoen, een piekmoment waarin spelers voor tonnen dan wel miljoenen euro’s worden verhandeld.

Ondanks interne verdeeldheid blijft Hamdi als enige kandidaat over. De headhunter ondervraagt hem nog eens stevig en belt uren met vier van zijn oud-collega’s. Zij omschrijven Hamdi als ‘vriendelijk’, ‘enthousiast’ en ‘doelgericht’, maar stippen ook aan dat de 35-jarige nog geen gewicht als bestuurder heeft. Nooit eerder voerde hij gesprekken met politie, OM en burgemeester binnen de lokale driehoek. Hoe reageert hij als er rellen uitbreken rond wedstrijden tegen grote rivaal Ajakkes?

De Vroedt & Thierry raadt aan om hem aan een businesscoach te koppelen mocht Hamdi directeur worden. Hamdi weet dat hij nog niet is uitgeleerd en is blij met het referentierapport, net als de Chinezen. Maar als Melkert het leest, ziet hij zijn vermoedens bevestigd: Hamdi heeft te weinig ervaring. Aan de headhunter laat hij weten dat hij de verantwoordelijkheid voor diens aanstelling niet kan dragen.

Het is de voormalige fractieleider van de PvdA niet ontgaan dat de club is verdeeld in twee kampen: pro Hamdi en anti Hamdi. Dit leidt tot rare taferelen. Zwartmakerij. Anonieme tweets. Intern wantrouwen.

Onderling zwartmaken

Het nieuws dat Mo Hamdi de enige overgebleven kandidaat is, wordt opmerkelijk genoeg door een supporter aangekondigd: John van Zweden. Van Zweden is een markant figuur in Den Haag. Hij bestiert er de grootste behangzaak van Nederland, maar geniet vooral bekendheid, omdat hij ooit investeerde in de Britse voetbalclub Swansea City, waaraan hij later miljoenen verdiende. In Den Haag kennen ze hem ook als vertrouweling en donateur van de politieke partij Groep de Mos, van oud-PVV’er Richard de Mos.

Van Zweden is getipt over de aanstelling. De bron hoopte dat Van Zweden Hamdi zwart zou maken, wetende dat hij rechts-georiënteerde tweets plaatst en de Chinezen van UVS eens „spleetogen” heeft genoemd. „Ze denken dat ik een racist ben”, zegt hij.

Maar Van Zweden kent Hamdi van zijn eerdere dienstverband bij FCDH en schaart zich juist achter zijn kandidatuur. „The future is bright” schrijft hij naar zijn 18.150 volgers. „Complimenten aan United Vansen en RVC met deze fantastische keuze.” Rond dezelfde tijd bericht weekblad Voetbal International over de komst van Hamdi.

Bij FCDH zag niemand de publicatie aankomen. Melkert wordt erna gebeld door een voormalig eredivisiedirecteur die ook op gesprek is geweest. De man zou binnen twee weken worden gebeld, maar had nog niets gehoord. Wat FCDH ook van hem wil, zelf hoeft hij de baan niet meer.

Melkert merkt nu pas echt dat hij bij een voetbalclub werkt. De directieaanstelling die normaal in de bestuurskamers wordt beklonken, wordt ook een gespreksonderwerp onder het kantoorpersoneel. Melkert krijgt e-mails waarin medewerkers verklaren waarom Hamdi ongeschikt zou zijn. Hij zou in zijn tijd als accountmanager bij FCDH hebben gelekt naar de pers en zijn cv zou niet kloppen. Zeker twee regionale journalisten krijgen van iemand uit de club te horen dat ze eens onderzoek zouden moeten doen naar Hamdi’s cv, omdat daar alle reden toe zou zijn.

Er gebeurt ook iets vreemds op Twitter. Daar wordt Hamdi in een kwaad daglicht gezet door ene Sjakie van de Hoek, een schuilnaam van iemand die ook John van Zweden aanvalt. Van Zweden wordt een ‘loopjongen’ van de Chinezen genoemd, Hamdi wordt beticht van leugens. De berichten bevatten dermate veel inside-kennis dat binnen FCDH al snel vaststaat dat het uit de boezem van de club komt. Van Zweden is woest en eist bij een medewerker („iemand begeeft zich op levensgevaarlijk ijs”) dat het account verdwijnt. Niet veel later gebeurt dat ook. Nog altijd is onduidelijk van wie het account is.

Intussen pakken de Chinezen gewoon door. Terwijl Melkert zijn twijfels houdt, stellen de Chinezen een concept-persbericht op dat ze naar FCDH sturen. „Mohammed Hamdi new CEO FC Den Haag”, luidt de titel. Er staat in: „Hoewel UVS – als hoofdaandeelhouder – altijd het recht heeft om zelf een CEO aan te wijzen, heeft het Chinese bedrijf ingestemd met het verzoek van de rvc om het gerenommeerde De Vroedt & Thierry in te schakelen. (..) De definitieve beslissing om mr. Hamdi als CEO te benoemen, is vervolgens door mr. Wang genomen.”

FCDH zal het persbericht nooit publiceren.

Onverwacht compromis

In plaats van het persbericht publiceert FCDH een bericht waarin Melkert alle publicaties „voorbarig” noemt. Intussen lijkt het erop dat Melkert nog altijd naar een andere oplossing zoekt. Het prettige gevoel dat Hamdi aan het eerste gesprek overhield, is langzaam weggeëbd. Zelfs de headhunter zei hem dat hij misschien maar beter een andere baan kan zoeken. Hamdi is ook beduusd van de negatieve berichten op twitter. Om die reden heeft hij ook een wachtwoord op zijn website laten aanbrengen, zodat alleen mensen die hij toegang geeft zijn cv kunnen zien, onder wie Melkert. Dat hij recent iets aan cv heeft aangepast, klopt. Het ging om andere formuleringen. Van CCO (Chief Commercial Officer) bij Al Jazira besloot hij ‘director’ te maken. Een baan die hij heeft weggelaten, vond hij niet relevant voor de voetbalbranche.

Het is inmiddels donderdag 18 juli als Hamdi opnieuw wordt uitgenodigd voor gesprekken. In een zaaltje nabij de A4 wordt hij eerst door de raad van commissarissen ondervraagd, daarna door de aandeelhouders van de club: UVS, de vereniging HFC ADO en Stichting Toekomst ADO. Opmerkelijk is dat de Chinezen niet bij het gesprek met de aandeelhouders mogen zijn; de andere mannen praten liever in het Nederlands.

Uit de gesprekken volgt een onverwacht compromis. Hamdi kan directeur bij FCDH worden, maar niet alleen. Hij moet een duo-directie vormen met Henrik-Jan Rinner. Deze voormalige ceo van Holiday on Ice is sinds 2017 financieel directeur bij FCDH, waar hij momenteel ook algemeen directeur op interim basis is. Een tijdelijke functie, maar intern wekt Rinner de indruk dat hij meer wil: de baas worden.

Hamdi vindt het een vreemd compromis, maar kan ermee leven. Hij en Rinner hadden al met elkaar gesproken en dat leidt in eerste instantie tot wederzijds begrip. Dat verandert als Rinner na de uitvoerige checks van de headhunter ook zelf de antecedenten van Hamdi nagaat. Hij zoekt contact met diens oud-collega’s en brengt de negatieve tweets ter sprake. Als Hamdi hoort wat er achter zijn rug om gebeurt, voelt hij zich niet serieus genomen. Hij vindt dat Rinner hem op zijn minst had kunnen informeren.

Wat niet helpt, is de kwestie wie van de twee op papier ceo wordt. Beiden vinden zichzelf de meest logische kandidaat. „Hij stond niet eens op de shortlist”, schrijft Hamdi in een mail naar alle betrokkenen. „Daarbij heb ik meer ervaring in het internationale voetbal.”

Melkert merkt dat de verhouding tussen de mannen verslechtert. Hij belt met Hamdi en stelt voor nog eens met zijn allen te praten. Dat moet gebeuren op zaterdagochtend 27 juli in het stadion, een week voor de seizoenstart. De Chinezen zullen daar niet bij zijn. Ze zijn al naar huis gevlogen.

Wang Hui vindt een groepsgesprek geen goed idee. „Het is nou al twee maanden geleden dat we het recruitmentproces zijn begonnen”, mailt Wang naar Melkert. „UVS wilde snel tot een besluit komen. In plaats daarvan kreeg de club te maken met negatieve publiciteit. (..) We hadden verwacht dat uw gesprek met mr. Hamdi de kloof zou verkleinen. In plaats daarvan lijkt die alleen maar groter geworden.”

De Chinezen willen niet dat Melkert aanwezig is bij het gesprek, omdat dit „nieuwe problemen” kan veroorzaken. Melkert besluit dan na het gesprek naar het stadion te komen, om het gesprek met Rinner en Hamdi te evalueren. Als hij daar arriveert, is Hamdi al vertrokken. Hamdi wil wel met Rinner communiceren, maar niet met Melkert.

In een reactie aan Wang laat Melkert doorschemeren dat het hem zorgen baart dat Hamdi niet in het stadion bleef om met de commissarissen te praten. „Gezien de onenigheid (..) moeten de aandeelhouders en de commissarissen zich afvragen of er wel zo’n solide basis voor toekomstige samenwerking kan bestaan.” Ook noemt Melkert het „ongepast” dat Hamdi zich herhaaldelijk intern heeft uitgesproken over het wervingsproces. „Kandidaten hebben niet de leiding in het proces.”

Wang mailt terug dat hij baalt dat er nog altijd niets is bereikt. „Vanaf het begin hebben we het advies van de rvc-voorzitter geaccepteerd, om te beginnen met de introductie van het headhunterskantoor.” De huidige situatie wordt volgens hem steeds gecompliceerder en zorgt voor grote controverse van buiten. „Dit proces veroorzaakt te veel vertraging en maakt FCDH tot een groot risico. In het belang van FCDH moet de benoeming van de algemeen directeur door de meerderheidsaandeelhouder worden geleid.”

Chinese maatregelen

Wat Melkert niet weet, is dat UVS dan al een onafhankelijk onderzoeksbureau heeft ingeschakeld om onderzoek te doen naar zijn eigen handelen. Het gaat om het bureau Ebben Partners, dat volgens de eigen website is gespecialiseerd in fraude en integriteit. „UVS kan in dit proces niet volledig gebruik maken van het recht om de ceo te benoemen vanwege acties van de raad van commissarissen”, staat in het conceptcontract tussen Ebben en UVS. „Ebben zal het recruitmentproces analyseren en beoordelen of de raad van commissarissen de rechten van de aandeelhouder heeft gerespecteerd.”

Tegen een uurtarief van 300 euro zullen fraude-onderzoekers Evert-Jan Lammers en Marcel Westerhoud met betrokkenen spreken en zich buigen over de documenten die door de Chinezen en hun advocaten (Loyens & Loeff) zijn verstrekt. De eerste factuur aan UVS is inmiddels al de deur uit. 15.000 euro, voor de eerste week werk.

Half augustus komen de Chinezen weer naar Nederland voor een nieuwe aandeelhoudersvergadering. Dan hopen ze eindelijk de benoeming van een nieuwe directeur af te hameren. Wie dat wordt, staat nog altijd niet vast.

Bron: nrc