Wie is er verantwoordelijk voor de veiligheid?

 De bizarre wedstrijd tussen FC Den Haag en Excelsior werd tijdens en na afloop van het duel ontsierd door wangedrag van supporters van de thuisclub. Toen de gastheren nog met 3-0 voor stonden, verzamelden hordes mensen zich langs de lijn voor een ‘pitch invasion’ bij een eventuele promotie. Na het laatste fluitsignaal – en het mislopen van promotie – ging het vervolgens helemaal mis. Hoe kon het gebeuren dat zoveel mensen het veld bestormden en wie is hier uiteindelijk verantwoordelijk voor? ‘Het veld is heilig.’

De politie stelt dat FCDH verantwoordelijk is voor het gedrag van de eigen fans. ‘Veiligheid en handhaven van de huisregels, zoals controle van toegangsbewijzen, voorkomen dat ongewenste voorwerpen mee naar binnen worden genomen, zorgen dat supporters in de juiste vakken zitten en blijven zitten, is primair de verantwoordelijkheid van de club en haar veiligheidsorganisatie’, laat de Haagse politie via een woordvoerder weten. Christian Visser, voetbaladvocaat van beroep, deelt die lezing. ‘In principe is er een soort van afspraak’, reageert de jurist. ‘De clubs regelen het binnen het stadion en de politie daarbuiten.’

Toch ligt de situatie genuanceerder, stelt Visser. ‘In zijn algemeenheid is de openbare orde een kwestie van de burgemeester. Hij zou kunnen zeggen: dit zijn te grote wanordelijkheden, we geven geen toestemming meer. De scheidsrechter gaat over de zaken op het veld. Als de spelers niet meer veilig zijn, dan kan de scheidsrechter daar ook wat aan doen. Op zich deed scheidsrechter Danny Makkelie dat goed door te zeggen: Nu de tribunes op, want anders wordt er niet meer gevoetbald.‘ Bij een 3-2 tussenstand sommeerde de arbiter de ‘fans’ plaats te nemen achter het veld, of hij zou de wedstrijd definitief staken. Er werd gehoor gegeven aan dit verzoek.

Nauw overleg van driehoek

De politie zegt in eerste instantie alleen ondersteunend op te treden bij ‘acute incidenten (zoals bijvoorbeeld een brand, red.) of strafbare feiten (bijvoorbeeld dreiging richting bepaalde personen, red.)’. FCDH is dus primair verantwoordelijk voor het handhaven van de interne huisregels. Visser is van mening dat de politie eerder had kunnen ingrijpen. De advocaat begrijpt niet dat een ingreep uitbleef nadat mensen zich langs het veld verzamelden. Op het moment dat de supporters terugkeerden naar de vakken had volgens Visser de boarding afgeschermd moeten worden door de mobiele eenheid. ‘Je wist gewoon zeker dat het publiek het veld op ging komen. Als FCDH had gewonnen, dan zouden de gevolgen wel meevallen. Als Excelsior zou winnen, kon je dit wel raden. Ik zag mensen van tevoren mondkapjes en andere dingen opdoen om zich klaar te maken om het veld op te gaan. Dit kon je ver vooraf zien.’

Desgevraagd geeft de politie uitleg waarom er niet eerder werd gehandeld. ‘Toen wij vanuit het stadion hoorden dat de situatie grimmiger werd en supporters op de boarding en langs het veld stonden, is de ME alvast dichter bij het stadion gepositioneerd’, zegt de woordvoerder. ‘Ook is alvast geanticipeerd op eventuele te verwachten ordeverstoringen in de omgeving van het stadion. De stadioncommandant (degene die verantwoordelijk is voor de aanpak tijdens een evenement, red.) en de in het stadion aanwezige voetbaleenheid van de politie, staan in nauw contact met de veiligheidscoördinator van fc Den Haag. Optreden binnen het stadion vindt altijd in nauw overleg plaats. De driehoek beslist uiteindelijk over de inzet van de mobiele eenheid.’

Tekort geschoten

Het lijkt er dus op dat FCDH in de aanpak tekort is geschoten. Zeker na het laatste fluitsignaal – toen de hooligans wederom tegen de zijlijn aanstonden – en het veld opstormden. Zij renden richting het uitvak waarop fakkels en voorwerpen het Excelsior-vak in werden gegooid. De spelers van de Rotterdammers moesten snel de catacomben in worden begeleid. ‘Ik zag één beveiliger de spelers van Excelsior wegsturen’, vertelt Visser. ‘Dat zou beter kunnen. Het is altijd moeilijk om zoiets te zeggen, want je kijkt naar zoiets en je weet niet wat er allemaal gebeurt. In eerste instantie dacht ik wel gelijk: waarom scherm je dat niet af met de ME?’

Pas nadat de hooligans het uitvak bereikt hadden, kwam de ME het veld op. Waarom gebeurde dit niet eerder? ‘Zoals gezegd is dit primair een aangelegenheid voor de veiligheidsorganisatie van fc Den Haag’, herhaalt de politiewoordvoerder. ‘Toen de veiligheid van spelers, arbitrage en supporters desondanks in het geding kwam, vond er in opdracht van de lokale driehoek een interventie door de mobiele eenheid plaats.’

‘Het veld is heilig’

Maandag bracht FCDH een vernietigend statement naar buiten waarin de club aankondigde ‘langdurige stadionverboden’ uit te gaan delen aan de verantwoordelijke raddraaiers. Normaal gesproken krijgt iedereen die niet bevoegd is het veld te betreden, vrijwel altijd een stadionverbod opgelegd. ‘De KNVB is heel streng daarin’, legt Visser uit. ‘Dat is vijf jaar en een boete van 450 euro. Ik merk zelf in mijn praktijk dat mensen een uur na een wedstrijd dronken de skybox uitkwamen, het veld opliepen én een stadionverbod kregen. Het idee is: het veld is heilig’. Moeten alle FCDH-hooligans dan ook vrezen voor een stadionverbod? ‘Ja, maar ik denk niet dat dat gaat gebeuren.’

‘Het kan wel gewoon’, vervolgt de voetbaladvocaat. ‘Volgens mij heeft FCDH een vrij goed camerasysteem. Als je kan identificeren wie er op het veld lopen, kan je die persoon gewoon een stadionverbod opleggen.’ Toch lijkt het onwaarschijnlijk dat alle hooligans die het veld bestormden een stadionverbod opgelegd krijgen. ‘Misschien omdat ze het niet durven. Ik zie eigenlijk nooit dat bij een “pitch invasion” iedereen een stadionverbod krijgt voor het betreden van het veld.’

Eventuele oplossingen

Visser vindt de situatie complex. ‘Het moeilijke is dat je recent heel veel veldbestormingen hebt. De vraag is of je dat met een zero tolerance-optreden kan verbannen. Het zou misschien kunnen. Ik denk dat daar iets ligt tussen de KNVB en de clubs. Hoe gaan we dat voor elkaar krijgen? Daar moeten ze nauwere afspraken over maken.’

Vuurwerk is al langere tijd een groeiend probleem in voetbalstadions. Is fouilleren de oplossing? ‘Het is een balans vinden tussen de normale stadionbezoeker en de hooligan.’ Het is wel fijn als de ‘gewone supporter’ enige mate van conform heeft. Fouilleren bij zo’n wedstrijd moet natuurlijk. Maar hoe ver ga je? Ga je een opa met een kleinzoon helemaal uitkleden? Waar ligt de balans? Je ziet dat het voor elke club lastig is om het eruit te krijgen.’

Verschrikkelijke manier om seizoen af te sluiten

FCDH wilde niet ingaan op vragen en verwees naar het statement op de clubsite. ‘FC Den Haag zal in samenspraak met alle instanties al het mogelijke doen om de raddraaiers verantwoordelijk te stellen voor de veroorzaakte schade en zwaar te bestraffen voor hun wangedrag. Alle camerabeelden binnen en buiten het stadion zullen worden geanalyseerd’, stond onder meer in het persbericht.

De KNVB kondigde maandag aan een onderzoek te starten naar de ongeregeldheden. ‘Dit is een verschrikkelijke manier om het seizoen af te sluiten en het werpt een donkere schaduw over een spannende ontknoping’, reageert een woordvoerder van de voetbalbond. ‘Het is puur wangedrag. Dit zijn geen supporters, maar mensen die de club en het voetbal schaden.’

Onderzoek door aanklager betaald voetbal

Duidelijk is dat de handhaving van de openbare orde en veiligheid niet bewaard kon blijven. Volgens de politie ligt die verantwoordelijkheid primair bij FC Den Haag. Visser is eenzelfde mening toebedeeld, maar denkt dat het overleg tussen de driehoek beter had gekund en er eerder ingegrepen had moeten worden door de ME. De aanklager betaald voetbal zal de incidenten onderzoeken. Mocht er geconcludeerd worden dat de residentieclub inderdaad verantwoordelijk is voor de ongeregeldheden, dan volgt een straf.

Bron: omroepwest